Statut szkoły
Statut szkoły stanowi najwyższy dokument w hierarchii aktów prawa wewnątrzszkolnego, który określa jej działalność. Statut szkoły powinien być zgodny z aktami prawa powszechnie obowiązującego tj. ustawami i rozporządzeniami oraz aktami prawa miejscowego, uchwałami organów stanowiących organów prowadzących szkoły i placówki oświatowe, jak również tworzony zgodnie z Zasadami Techniki Prawodawczej stanowiącymi załącznik do Rozporządzenia z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie “Zasad Techniki Prawodawczej”. Pierwszy statut szkole nadaje jej organ prowadzący. Zgodnie z przepisami Prawa oświatowego, organem prowadzącym szkołę może być jednostka samorządu terytorialnego, osoba fizyczna albo osoba prawna. Pierwszy statut szkoły musi zostać przesłany kuratorowi oświaty oraz innym organom właściwym do sprawowania nadzoru pedagogicznego nad szkołą. Przy ustanowieniu statutu, organ uprawniony do ustalenia jego treści musi się liczyć z koniecznością uwzględnienia regulacji zawartych m.in. w Konwencji o prawach dziecka – w zakresie uregulowanych tam powszechnie obowiązujących praw dziecka jak również przepisów ustawy o systemie oświaty w zakresie, w jakim regulują konstruowanie wewnątrzszkolnego systemu oceniania.
Zgodnie również z sentencją wyrażoną w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 13 kwietnia 2017 r. II SA/Gl 124/17 przy tworzeniu statutu placówki należy pamiętać, iż w stosunku do organów administracji publicznej nie stosuje się zasady, zgodnie z którą to, co nie jest zakazane, jest dozwolone. Przeciwnie: dozwolone jest tylko to, co znajduje wyraźną podstawę prawną (art. 7 Konstytucji RP).
Statut szkoły – podstawa prawna
Ustawodawca zdecydował się wprowadzić dwa odrębne przepisy regulujące odpowiednio statut publicznej i niepublicznej szkoły. Zgodnie z art. 172 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, treść statutu szkoły niepublicznej powinna zawierać w szczególności:
- nazwę i typ szkoły oraz jej siedzibę,
- osobę prowadzącą szkołę;
- organy szkoły oraz zakres ich zadań;
- organizację szkoły,
- szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów;
- prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia;
- sposób uzyskiwania środków finansowych na działalność szkoły;
- zasady przyjmowania uczniów do szkoły z uwzględnieniem warunków wskazanych w przepisach dla publicznych szkół.
W statucie nie dokonujemy powtórzeń przepisów znajdujących się w aktach prawnych i ustawach, jak również nie modyfikujemy treści powszechnie obowiązujących przepisów.
Statut szkoły podstawowej
Ramowy statut publicznej szkoły podstawowej określa załącznik nr 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Rozporządzenie ma zastosowanie tylko do publicznych jednostek oświaty. W efekcie, należy stwierdzić, że przedmiotowe rozporządzenie nie ma zastosowania do szkół niepublicznych.
Wymagania co do statutu niepublicznej szkoły określił ustawodawca w art. 172 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe.
Statut szkoły z oddziałem przedszkolnym
Statut szkoły podstawowej publicznej, w której zorganizowano oddziały przedszkolne musi informować, że szkoła prowadzi takie oddziały. Jest to podstawa prawna działania takich oddziałów w konkretnej szkole. Ponadto powinien zawierać wybrane zapisy przyjęte dla statutów przedszkoli, określone w załączniku nr 1 rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Zakres spraw oddziałów przedszkolnych, które trzeba uregulować w statucie szkoły wynika z zasady, że w takich oddziałach realizowane są cele i zadania określone dla przedszkoli w podstawie programowej wychowania przedszkolnego.
Do oddziałów przedszkolnych w niepublicznej szkole podstawowej zastosowanie znajdzie art. 172 ust. 3. Prawa oświatowego. Zgodnie z nim przepis art. 172 ust. 2 pkt 5 i 6 i art. 102 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do statutu oddziału przedszkolnego w niepublicznej szkole podstawowej. Z tym że czas pracy oddziału przedszkolnego w niepublicznej szkole podstawowej ustala organ prowadzący.
Statut niepublicznej szkoły podstawowej z oddziałem przedszkolnym powinien więc określać m.in.:
- sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w oddziale przedszkolnym oraz w czasie zajęć poza oddziałem przedszkolnym,
- szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z oddziału przedszkolnego przez rodziców lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo,
- formy współdziałania z rodzicami oraz częstotliwość organizowania kontaktów z rodzicami,
- czas pracy oddziału przedszkolnego ustalony przez organ prowadzący,
- zasady odpłatności za pobyt dzieci w oddziale przedszkolnym,
- korzystanie z wyżywienia ustalone przez organ prowadzący.
Statut szkoły publicznej
Treść statutu publicznej szkoły zawiera rozszerzony zakres elementów wskazanych w przepisie regulującym statuty szkół niepublicznych. Zgodnie z art. 98 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe obok elementów obligatoryjnych w statucie niepublicznej szkoły, przepis rozszerza katalog treści statutu publicznej szkoły o:
- cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania;
- organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi;
- zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły;
- prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia;
- rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwołania się od kary;
- przypadki, w których dyrektor szkoły podstawowej może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły;
- formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie;
- organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami;
- organizację świetlicy z uwzględnieniem warunków wszechstronnego rozwoju ucznia;
Należy również pamiętać, iż w statucie publicznej szkoły określa się obowiązki ucznia z uwzględnieniem właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych, usprawiedliwiania w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie, przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju, przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły jak również właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.
Statut szkoły zawodowej
Ramowy statut:
- publicznej zasadniczej szkoły zawodowej określa załącznik nr 5b Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół,
- publicznej szkoły średniej zawodowej określa załącznik nr 6 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół,
Statut technikum
Ramowy statut publicznego technikum określa załącznik nr 5a Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
Statut liceum
Ramowy statut publicznego:
- liceum ogólnokształcącego określa załącznik nr 4 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
- liceum profilowanego określa załącznik nr 5 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół,
- liceum technicznego określa załącznik nr 6 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
Statut szkoły policealnej
Ramowy statut publicznej szkoły policealnej określa załącznik nr 5e Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
Jak zmienić statut szkoły?
Zgodnie z art. 72 ustawy Prawo oświatowe, do kompetencji rady pedagogicznej należy przygotowanie projektu zmian statutu szkoły publicznej i przedstawienie do uchwalenia radzie szkoły. Należy jednak zaznaczyć, że nie wszystkie publiczne szkoły są zobowiązane do powołania rady szkoły. Jeżeli ze względu na specyfikę organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji uczniów lub rodziców, którzy wchodzą w skład rady szkoły, to szkoła jest zwolniona z obowiązku jej powołania, zaś zadania rady szkoły wykonuje wtedy rada pedagogiczna. Całkowicie odmiennie prezentuje się kwestia procedury zmiany statutu w szkole niepublicznej. Ustawodawca postanowił nie wprowadzać przepisów regulujących procedurę zmiany statutu pozostawiając w tej kwestii dużą autonomię organom prowadzącym. Każdorazowo należy zatem badać postanowienia zawarte w statucie szkoły, który odpowiednio do przepisu zawartego w art. 172 ust. 2 pkt. 3) ustawy Prawo oświatowe powinien określać organy szkoły i zakres ich działań. Jak pokazuje praktyka, w większości niepublicznych szkół, podmiotem uprawnionym do wprowadzania zmian w statucie są ich organy prowadzące.
Statut szkoły – kompleksowa pomoc
Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego wspiera swoich klientów zapewniając porady prawne z Prawa oświatowego, w tym w obszarze przygotowywania i zmiany statutu szkoły. Zapraszamy do kontaktu.
Kontakt
Co powinien zawierać statut szkoły?
Zgodnie z art. 98 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe, statut szkoły powinien zawierać w szczególności:
- Nazwa i typ szkoły oraz jej siedziba, a w przypadku gdy szkoła wchodzi w skład zespołu szkół - także nazwa tego zespołu
- Imię szkoły, o ile zostało nadane
- Nazwa i siedziba organu prowadzącego szkołę
- Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia
- Organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi
- Organizacja pracy szkoły, w tym organizacja oddziałów sportowych, mistrzostwa sportowego, dwujęzycznych, przygotowania wojskowego, integracyjnych, specjalnych i klas wstępnych, z uwzględnieniem organizacji nauczania i oceniania w tych klasach, oraz organizację nauczania języka mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych lub języka regionalnego
- zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły
- szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów
- nazwa zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła - w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe
- szczegółową organizację praktycznej nauki zawodu - w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe
- organizacja zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego - w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe
- organizacja pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych
- organizacja dodatkowych zajęć dla uczniów, zwiększających szanse ich zatrudnienia
- organizacja kształcenia ogólnego i zawodowego w przypadku pracowników młodocianych - w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe
- określenie formy kształcenia - w przypadku szkoły dla dorosłych, branżowej szkoły II stopnia i szkoły policealnej
- organizacja wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego
- prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły
- rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom
- rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary
- przypadki, w których dyrektor szkoły podstawowej może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły
- sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu
- formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie
- organizacja biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami
- organizacja internatu, o ile został w szkole zorganizowany
- organizacja świetlicy z uwzględnieniem warunków wszechstronnego rozwoju ucznia - w przypadku szkoły podstawowej i szkoły prowadzącej kształcenie specjalne
- warunki stosowania sztandaru szkoły, godła szkoły oraz ceremoniału szkolnego, o ile zostały ustanowione
Natomiast w przypadku szkół dla dzieci i młodzieży, statut powinien określać także takie elementy jak:
- Organizacja współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży
- Organizacja i formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki
- Organizacja współdziałania ze stowarzyszeniami lub innymi organizacjami w zakresie działalności innowacyjnej
- Organizacja żywienia, o którym mowa w art. 106a - w przypadku szkoły podstawowej oraz szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej