Zmiany w oświacie w 2024 roku – Organizacja i kształcenie

Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego

Od 1 września 2024 roku w szkołach podstawowych oraz ponadpodstawowych wprowadzona została zaktualizowana podstawa programowa, obejmująca 18 różnych przedmiotów. Zmiany te wprowadzone są w związku z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

W związku z powyższym, nauczyciele i uczniowie szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych (liceum ogólnokształcącego, technikum, branżowej szkoły I i II stopnia) będą pracować na zreformowanych programach nauczania. W nowej podstawie programowej zrezygnowano z treści uznawanych za nadmiarowe, trudne do realizacji lub niemożliwe do wdrożenia w praktyce szkolnej. Istotny nacisk położono na rozwijanie umiejętności praktycznych, a także na wykorzystanie cyfrowych narzędzi oraz zasobów edukacyjnych dostępnych w Internecie.

Wśród przedmiotów, w których nastąpiły zmiany, znajdują się:

• W szkole podstawowej (klasy IV-VIII): język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny (kaszubski), historia, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, chemia, geografia, fizyka oraz informatyka.
• W liceum ogólnokształcącym i technikum: podobnie jak w szkole podstawowej, ale dodatkowo zmiany obejmują filozofię, język łaciński i kulturę antyczną, historię muzyki oraz historię sztuki.
• W branżowej szkole I stopnia: przedmioty, w tym język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny (kaszubski), historia, matematyka, biologia, chemia, geografia, fizyka oraz informatyka.
• W branżowej szkole II stopnia: zmiany dotyczą języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego (kaszubskiego), matematyki i informatyki.

W ramach nowej podstawy programowej pojawią się także inne istotne zmiany. W edukacji przyrodniczej dla klas I-III dodano wymóg znajomości podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy. Wiedza taka będzie przekazywana również uczniom klas IV-VII szkół podstawowych, klas II-IV liceum ogólnokształcącego, klas II-V technikum oraz klas II i III branżowej szkoły I stopnia – w ramach godzin wychowawczych oraz uczniom klasy VIII szkoły podstawowej i klasy I szkół ponadpodstawowych – w ramach zajęć edukacji dla bezpieczeństwa.

Z kolei w ramach języka polskiego dla klas IV-VIII, na egzaminie ósmoklasisty nie będzie obowiązywała znajomość treści i problematyki krótkich utworów literackich. Dodatkowo, w wychowaniu fizycznym wydłużony zostanie o miesiąc okres przeprowadzania testów sprawnościowych.

Kolejną ważną zmianą jest rezygnacja z odrębnej podstawy programowej dla języka mniejszości narodowej lub etnicznej, co jest wynikiem nowych regulacji wprowadzonych przez Ministerstwo Edukacji. Od września 2024 roku obowiązywać będzie jedna wspólna podstawa programowa dla wszystkich języków mniejszości narodowych.

Od roku szkolnego 2024/2025 przedmiot historia i teraźniejszość zostanie wycofany z nauczania w klasie I liceum ogólnokształcącego, klasie I technikum, klasie I branżowej szkoły I stopnia, klasie I liceum ogólnokształcącego dla dorosłych w formie stacjonarnej, semestrze I i II liceum ogólnokształcącego dla dorosłych w formie zaocznej. Natomiast w kolejnych latach, stopniowo wygaszanie tego przedmiotu obejmie resztę klas. Od roku szkolnego 2025/2026 zastąpi go przedmiot „edukacja obywatelska”. Ponadto, od września 2025 roku „edukacja zdrowotna” zastąpi wychowanie do życia w rodzinie.

Projekty podstawy programowej w zakresie powyższych przedmiotów, tj. edukacji obywatelskiej oraz edukacji zdrowotnej, zostały skierowane w dniu 31 października 2024 roku do konsultacji publicznych.

Organizowanie lekcji religii oraz ocena z religii i etyki

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, w drodze rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 26 lipca 2024 roku, wprowadza szereg elastycznych rozwiązań, które mają na celu ułatwienie organizacji lekcji religii w szkołach i przedszkolach.

Zgodnie z §2 ust. 1a rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, w przypadku, gdy na naukę religii zgłosi się mniej niż siedmiu wychowanków danego oddziału albo uczniów danego oddziału lub danej klasy, przedszkole i szkoła organizują naukę religii dla wychowanków tego oddziału albo uczniów tego oddziału lub tej klasy w grupie międzyoddziałowej lub grupie międzyklasowej.

Ponadto, jak wskazuje §2 ust. 1b, przedszkole i szkoła mogą organizować naukę religii również w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej obejmującej:

• wychowanków oddziałów albo uczniów oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się nie mniej niż siedmiu wychowanków albo uczniów w poszczególnych oddziałach lub klasach, lub
• wychowanków oddziałów albo uczniów oddziałów lub klas, a których na naukę religii zgłosiło się nie mniej niż siedmiu wychowanków albo uczniów w poszczególnych oddziałach lub klasach, oraz wychowanków oddziałów albo uczniów oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się mniej niż siedmiu wychowanków albo uczniów w poszczególnych oddziałach lub klasach.

Co ważne, w szkole podstawowej taka grupa międzyklasowa może obejmować uczniów klas I-III lub IV-VI lub VII oraz VIII.

Rozporządzenie wskazuje również na maksymalną liczbę wychowanków i uczniów w ramach jednej grupy międzyklasowej czy też międzyoddziałowej. Zgodnie §2 ust. 1d, liczba wychowanków w grupie międzyoddziałowej w przedszkolu nie może przekraczać 25, natomiast liczba uczniów w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej w szkole – 28, z wyłączeniem klas I-III szkoły podstawowej, gdzie maksymalna liczba uczniów, tak jak w przypadku przedszkola, wynosi 25.

W przypadku, grup międzyoddziałowych i międzyklasowych obejmujących wychowanków albo uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, grupy takie nie mogą przekraczać:

• maksymalnej liczby dzieci i uczniów, w tym maksymalnej liczby dzieci i uczniów niepełnosprawnych, w oddziale przedszkola integracyjnego, oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym, oddziale szkoły integracyjnej i oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej;
• maksymalnej liczby dzieci niepełnosprawnych w oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym;
• maksymalnej liczby uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, w oddziale szkoły specjalnej i oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej.

Ponadto od roku szkolnego 2024/2025 ocena z religii i etyki nie wlicza się do średniej ocen rocznych czy też końcowych. Związane jest to ze zmianą art. 18 ust. 2 oraz art. 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 roku w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, w których, do dnia 1 września 2024 roku, znajdowały się zasady dotyczące wliczania religii i etyki do średniej.

Zmiany w zakresie egzaminów eksternistycznych

Wprowadzono istotne zmiany w przepisach dotyczących egzaminów eksternistycznych, które mają na celu uproszczenie procesu oceniania uczniów w branżowych szkołach I i II stopnia. Przedmiotowe zmiany wprowadzone zostały w drodze Rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 26 sierpnia 2024 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminów eksternistycznych i podyktowane są koniecznością aktualizacji katalogu obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z których przeprowadzany jest egzamin eksternistyczny z zakresu wymagań określonych w postawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I i II stopnia.

W wyniku tej zmiany, egzaminy eksternistyczne, które dotyczą wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowych I i II stopnia, będą przeprowadzane jedynie z siedmiu, a od 1 października 2025 roku – z ośmiu obowiązkowych przedmiotów. Związane jest to z dodaniem przedmiotu biznes i zarządzanie, z którego egzamin eksternistyczny będzie mógł być przeprowadzony od 1 października 2025 roku.

Zmiany dla uczniów z Ukrainy

W dniu 28 sierpnia 2024 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 sierpnia 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy.

Zgodnie z nowym brzmieniem § 15 rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy, dzieci uczęszczające od 1 września 2024 roku do ukraińskich szkół w systemie kształcenia na odległość będą zobowiązane do realizacji wspomnianych obowiązków w polskich szkołach. Wyjątkiem są uczniowie, którzy w roku szkolnym 2024/2025 kończą ostatnią klasę w ukraińskim systemie oświaty i zamierzają przystąpić do ukraińskiego egzaminu maturalnego 2025.

Dodatkowo, nowelizacja przedłuża stosowanie niektórych rozwiązań z poprzednich lat na rok szkolny 2024/2025 oraz wprowadza nowe regulacje. W związku ze zwolnieniem obywateli Ukrainy z obowiązku przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego, nowe przepisy definiują zakres danych, które powinny być zawarte w wykazie uczniów przystępujących do tego egzaminu. Dyrektorzy szkół zobowiązani są do przesyłania wykazów uczniów do dyrektorów okręgowych komisji egzaminacyjnych.

Od 1 września 2024 roku uczniowie mają możliwość zrezygnowania z przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego lub uzupełnienia swoich deklaracji przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty, maturalnego, zawodowego, który upływa 14 marca 2025 roku.

Warto podkreślić, że nowelizacja określa także zakres informacji, jakie muszą zawierać deklaracje przystąpienia do egzaminów. Termin na przesłanie wykazów uczniów przez dyrektorów szkół do dyrektorów okręgowych komisji egzaminacyjnych został ustalony na 24 marca 2025 roku. Co więcej, uczniowie będący obywatelami Ukrainy będą mieli prawo przystąpić do egzaminu ósmoklasisty z języka obcego nowożytnego, nawet jeśli nie uczyli się go w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych.

Zmiany dotykają również kwestii nauki języka polskiego dla uczniów z Ukrainy. Dotychczasowych okres, w którym uczniowie z Ukrainy mogli uczestniczyć w dodatkowych, bezpłatnych zajęciach z języka polskiego, wynosił maksymalnie 24 miesiące. Zgodnie z nowymi przepisami, czas ten został wydłużony do 36 miesięcy. Nowa regulacja obejmuje uczniów, którzy rozpoczęli dodatkową naukę języka polskiego w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024. Ponadto, do 30 września 2025 roku zajęcia dodatkowe z języka polskiego mogą być prowadzone w formie grup międzyszkolnych. Oznacza to, że uczniowie z różnych szkół będą mogli uczestniczyć we wspólnych zajęciach.

Warto dodać, że od 1 marca 2023 roku, zgodnie z §10 Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 sierpnia 2022 roku w sprawie egzaminu maturalnego, istnieje możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego z języka ukraińskiego jako języka obcego nowożytnego.

Koniec z legitymacjami w formie papierowej

Od 13 lipca 2024 roku papierowe legitymacji szkolne odeszły do przeszłości. Od tego dnia szkoły są zobowiązane do wydawania legitymacji w formie elektronicznej, a na wniosek rodziców lub pełnoletnich uczniów – także mLegitymacji.

Należy pamiętać, że legitymacje wydane przed wejściem w życie nowych przepisów pozostają ważne aż do zakończenia edukacji w danej placówce. Dotyczy to również legitymacji przedszkolnych oraz legitymacji uczniów niepełnosprawnych, które również można było wydawać do wspomnianego terminu. Zmiana ta jest odpowiedzią na rosnące znaczenie cyfryzacji i potrzebę ułatwienia dostępu do różnych usług dla uczniów.

Jak zostało wspomniane powyżej, rodzice uczniów lub pełnoletni uczniowie mogą wnioskować o wydanie mLegitymacji (dokumentu cyfrowego, który można przechowywać na urządzeniach mobilnych za pomocą aplikacji mObywatel). Niemniej jednak, mLegitymacji nie zastępuje w pełni legitymacji elektronicznej. Jest to jedynie dodatek, który pozwala uczniom na wygodniejszy dostęp do legitymacji za pomocą telefonu.

Kwestie zmian w zakresie legitymacji zostały przez nas szerzej opisane w innym wpisie: „Co zmienia się w przepisach dot. e-legitymacji od 2024.07.13?”

Zmiany w zasadach przystępowania do matury  nowe terminy składania deklaracji

Poczynając od roku szkolnego 2024/2025 maturzyście nie będą musieli już składać wstępnych deklaracji o zamiarze przystąpienia do matury. Nowelizacja przepisów wprowadza uproszczone zasady, które ujednolicają procedury dla wszystkich uczniów i absolwentów. Kluczową zmianą jest wyznaczenie jednego terminu składania deklaracji ostatecznych – nie później niż do 7 lutego roku szkolnego, w którym uczeń zamierza przystąpić do egzaminu maturalnego, co wynika z nowego brzmienia §12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 sierpnia 2022 roku w sprawie egzaminu maturalnego.

Dotychczas uczniowie klas maturalnych musieli składać wstępne deklaracje, w których informowali szkołę o swoim zamiarze przystąpienia do matury. Nowe przepisy rezygnują z tego obowiązku. Jak zauważono w uzasadnieniu do zmiany przepisów, wstępne deklaracje często różniły się od ostatecznych, co powodowało dodatkową pracę i komplikacje w organizacji egzaminów.

Ponadto absolwenci, którzy chcą złożyć deklarację maturalną w postaci elektronicznej, muszą wcześniej uzyskać od dyrektora szkoły specjalny login i hasło dostępu. Wniosek o nadanie takich danych należy złożyć nie później niż do 15 stycznia roku szkolnego, w którym planują przystąpić do egzaminu.

Standardy ochrony małoletnich

Od 15 lutego 2024 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące ochrony małoletnich przed przemocą m.in. w jednostkach oświatowych i innych placówkach pracujących z dziećmi. Regulacje te zostały wprowadzone w drodze ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, poprzez dodanie rozdziałów od 4a do 4e. Zmiany mają na celu stworzenie spójnego systemu zapewniającego bezpieczeństwo najmłodszym.

Ustawodawca przewidział, że podmioty zobowiązane do wprowadzenia standardów ochrony małoletnich mają na to czas do 15 sierpnia 2024 roku, czyli 6 miesięcy od dnia wejścia przepisów w życie.

Obowiązek wdrożenia procedur ochrony małoletnich ma każdy:

• organ zarządzający jednostką systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1-8 ustawy – Prawo oświatowe oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczna, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
• organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.

Art. 2 pkt 1-8 prawa oświatowego wymienia następujące jednostki systemu oświaty:

• przedszkola;
• szkoły;
• placówki oświatowo-wychowawcze;
• placówki kształcenia ustawicznego, centra kształcenia zawodowego oraz branżowe centra umiejętności;
• placówki artystyczne;
• poradnie psychologiczno-pedagogiczne;
• młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze;
• placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom.

Nowe regulacje obejmują również obowiązek weryfikacji pracowników w Rejestrze Sprawców na Tle Seksualnym przed nawiązaniem stosunku pracy. Po przeprowadzeniu takiej weryfikacji, dokument potwierdzający jej dokonanie musi zostać załączony do akt osobowych pracownika lub dokumentacji danej osoby. Obowiązek ten dotyczy zarówno pracowników zatrudnianych na podstawie umowy o pracę, jak i tych wykonujących obowiązki na podstawie umów cywilnoprawnych.

Niedopełnienie powyższego wymogu wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi, w tym karą grzywny w wysokości co najmniej 1000 zł, karą ograniczenia wolności lub aresztu. W przypadku, gdy pracodawca wiedział o zakazie wykonywania pracy z dziećmi przez daną osobę i mimo to dopuścił ją do działalności, grozi mu za to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Osoby dopuszczane do pracy z małoletnimi muszą także spełnić dodatkowe wymogi dokumentacyjne. Pracownicy, a także inne osoby, są zobowiązani dostarczyć zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego, które zawiera informacje o ewentualnych przestępstwach przeciwko życiu, zdrowiu, wolności seksualnej, obyczajności oraz przestępstwach określonych w przepisach dotyczących przeciwdziałania narkomanii. W przypadku cudzoziemców i osób, które mieszkały za granicą w ciągu ostatnich 20 lat, wymagane jest również dostarczenie informacji z rejestrów karnych odpowiednich państw oraz oświadczenie dotyczące państw, w których mieszkały. Jeżeli dane państwo nie prowadzi rejestru karnego, konieczne jest złożenie deklaracji potwierdzającej, że dana osoba nie była skazana za przestępstwa określone w przepisach i nie podlega zakazom pracy z małoletnimi. Brak dostarczenia wymaganych dokumentów skutkuje karami, takimi jak grzywna, ograniczenie wolności lub areszt.

Ochrona sygnalistów w szkole

Wprowadzenie ustawy o ochronie sygnalistów z dnia 14 czerwca 2024 roku stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia przejrzystości i bezpieczeństwa w polskich szkołach. Nowe przepisy mają na celu stworzenie skutecznych mechanizmów umożliwiających pracownikom edukacji zgłaszanie nieprawidłowości, takich jak nadużycia czy dyskryminacja – w sposób anonimowy i bezpieczny.

Sygnalistą w szkole może być każdy, kto dostrzega i zgłasza nieprawidłowości w środowisku edukacyjnym. Warto zaznaczyć, że rolą sygnalisty nie jest jedynie ochrona własnych praw, ale również ujawnianie działań szkodliwych dla społeczności szkolnej.

Obowiązek wdrożenia systemów zgłaszania dotyczy wszystkich szkół, z wyjątkiem tych, które są jednostkami organizacyjnymi gminy lub powiatu z liczbą mieszkańców poniżej 10 000, oraz placówek zatrudniających mniej niż 50 pracowników. Mniejsze szkoły nie mają więc formalnego obowiązku wprowadzenia takich systemów, co oznacza, że ich funkcjonowanie w zakresie ochrony sygnalistów może być mniej sformalizowane. Niemniej jednak, dla pozostałych placówek obowiązek ten jest bezwzględny, a termin na jego realizację upływa 24 września 2024 roku.

System ochrony sygnalistów musi zapewniać anonimowość sygnalistom oraz chronić ich przed ewentualnymi konsekwencjami zgłoszenia nieprawidłowości. Jeśli szkoły nie wprowadzą takich procedur lub zrobią to w sposób niezgodny z wymogami, grożą im sankcje prawne, w tym kary grzywny. Z tego powodu kluczowe znaczenie ma nie tylko wdrożenie systemów, ale również ich zrozumienie i stosowanie przez wszystkich pracowników placówki.

Przepisy dotyczące usuwania skutków powodzi

5 października 2024 roku weszła w życie ustawa z dnia 1 października 2024 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, tzw. „specustawa powodziowa”, która stanowi odpowiedź na wyjątkowe potrzeby społeczności dotkniętych klęską żywiołową, w tym również na potrzeby systemy oświaty, zapewniając szybkie i efektywne rozwiązania w trudnych warunkach kryzysowych.

Specustawa przewiduje jednorazowy zasiłek losowy w wysokości 1000 zł na zaspokojenie potrzeb edukacyjnych osób poszkodowanych przez powódź. Wypłata zasiłku jest niezależna od dochodów i odbywa się na podstawie decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wnioskodawca musi złożyć wniosek wraz z oświadczeniem o doznanych stratach oraz zgodą na weryfikację danych. Decyzja o przyznaniu zasiłku wydawana jest w ciągu dwóch dni od wpłynięcia wniosku, a zasiłek nie podlega zwrotowi. Szczegółowe zasady jego przyznawania określa rozporządzenie Ministra Edukacji z 4 października 2024 roku w sprawie trybu wypłaty i szczegółowego trybu zwrotu zasiłku losowego.

W latach szkolnych 2024/2025 i 2025/2026 możliwe jest tworzenie tymczasowych lokalizacji dla przedszkoli i szkół, których budynki zostały uszkodzone wskutek powodzi. Tymczasowe siedziby mogą funkcjonować do 31 sierpnia 2026 roku. Decyzja o ich utworzeniu należy do lokalnych władz samorządowych i wymaga opinii kuratora oświaty, którą należy uzyskać w terminie trzech dni roboczych. Takie rozwiązanie pozwala na zapewnienie ciągłości nauczania pomimo zniszczeń infrastrukturalnych.

Specustawa wprowadza przepisy, które pozwalają zaliczyć czas nieobecności młodocianych pracowników, wynikający z powodzi lub czasowego zawieszenia działania szkół, do okresu przygotowania zawodowego. Pracodawcy, którzy zawarli z nimi umowy, wciąż będą mogli uzyskać dofinansowanie za ten okres. Przepisy te mają na celu ochronę interesów młodocianych pracowników, umożliwiając im kontynuację przygotowania zawodowego bez strat w uzyskanych kwalifikacjach.

Do 31 sierpnia 2025 roku w przedszkolach i szkołach podstawowych na terenach dotkniętych powodzią możliwe jest zwiększenie liczby uczniów w oddziałach ponad limity określone w przepisach Prawa oświatowego. Decyzja w tej sprawie wymaga opinii kuratora oświaty i ma na celu elastyczne dostosowanie systemu edukacji do zwiększonego zapotrzebowania na miejsca w szkołach w wyniku powodzi.

Przepisy dotyczące sztucznej inteligencji

Rok 2024 był rokiem intensywnym w zakresie regulacji dotyczących sztucznej inteligencji. 1 sierpnia 2024 roku wszedł w życie tzw. „Akt w sprawie sztucznej inteligencji” będący rozporządzeniem unijnym, harmonizującym przepisy dotyczące obrotu i wykorzystania systemów AI w Unii Europejskiej. Rozporządzenie to wprowadziło zakazy stosowania określonych praktyk oraz dokonało kategoryzacji systemów AI z punktu widzenia potencjału ich zagrożenia dla zdrowia, życia i bezpieczeństwa człowieka czy jego praw podstawowych.

W ramach tego aktu dokonuje się podziału systemów AI na różne 4 kategorie:

• I kategoria – Systemy AI, których wykorzystywanie w dookreślony aktem sposób jest zakazane z uwagi na nieakceptowalny poziom ingerencji w chronione wartości (prohibited AI practices);
• II kategoria – systemy AI wysokiego ryzyka (high-risk AI systems);
• III kategoria – systemy AI generujące ograniczone ryzyko (limited risk);
• IV kategoria – systemy AI, które albo nie generują żadnego ryzyka, albo utrzymuje się ono na minimalnym poziomie.

Obowiązki narzucane przez rozporządzenie zależą od tego do jakiej kategorii dany system AI zostanie zakwalifikowany. Akt o AI przewiduje cały katalog obowiązków w przypadku systemów AI wysokiego ryzyka. W przypadku ograniczonego bądź minimalnego ryzyka istnieje tak naprawdę tylko obowiązek informacyjny.

16 października 2024 roku Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji.

Ustawa ma za zadanie umożliwienie na gruncie prawa krajowego stosowanie przepisów Aktu w sprawie sztucznej inteligencji.

Proponowana ustawa wprowadzi więc do polskiego prawa niektóre obowiązki związane z wejściem w życie przepisów rozporządzenia 2024/1689 określonych w rozdziałach I, II, III sekcja 4, V, VII, IX, XI.

Ustawa będzie zawierać regulacje dotyczące:

• Organizacji i sposobu sprawowania nadzoru nad rynkiem systemów sztucznej inteligencji oraz modelami sztucznej inteligencji;
• Postępowania w sprawie naruszenia przepisów Rozporządzenia;
• Warunków i trybu akredytacji oraz notyfikacji jednostek oceniających zgodność;
• Sposobów zgłaszania poważnych incydentów zaistniałych w związku z wykorzystaniem systemów sztucznej inteligencji;
• Zasad nakładania administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie przepisów art. 5 rozporządzenia 2024/1689;
• Rodzajów działań wspierających rozwój systemów sztucznej inteligencji.

Projekt jest nada na etapie konsultacji.

Bieżąca pomoc prawna w zakresie prawa oświatowego

Nasza kancelaria prawna – Kancelaria Prawa Gospodarczego i Oświatowego, specjalizuje się w szeroko pojętym prawie oświatowym. Jesteśmy na bieżąco ze wszystkimi zmianami w prawie oświatowym. Służymy Państwu pomocą:

• pod numerem telefonu: +48 533 940 018
• pod adresem e-mail: [email protected]
• w siedzibie kancelarii: al. Słowackiego 15A/8 31-159 Kraków (po wcześniejszym umówieniu terminu spotkania)

Opracowano na podstawie

• Redakcja, Przewodnik po zmianach w prawie oświatowym i prawie pracy w oświacie 2024, LEX/el. 2024;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z 26 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z 26 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminów eksternistycznych;
• Ustawa z dnia 15 maja 2024 roku o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 20 maja 2024 roku w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 22 lipca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 24 lipca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu maturalnego;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 lipca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 22 marca 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 sierpnia 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminów eksternistycznych;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 sierpnia 2024 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy
• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;
• Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 roku o ochronie sygnalistów;
• Ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustawy;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 4 października 2024 roku w sprawie trybu wypłaty i szczegółowego trybu zwrotu zasiłku losowego;
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1689 z dnia 13 czerwca 2024 roku w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących Sztucznej Inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/1008, (UE) nr 167/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828, tzw. „Akt w sprawie sztucznej inteligencji”;
• Projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji.