Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju

Tarcza finansowa PFR stanowi rządowy program wprowadzany na podstawie ustawy o systemie instytucji rozwoju, którego nadrzędnym celem jest wyeliminowanie negatywnych skutków gospodarczych pandemii wirusa COVID-19. Program przeznaczony jest dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w rozumieniu przepisów ustawy prawo przedsiębiorców. Program zakłada, że podstawowym instrumentem wsparcia finansowego przedsiębiorstw są subwencje finansowe, które przy spełnieniu określonych warunków, będą miały charakter częściowo bezzwrotny. Realizacja programu została powierzona Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A. (PFR), będącego dysponentem środków dystrybuowanych w ramach programu i posiadającego kompetencję do wydawania decyzji o przyznaniu subwencji. Podstawą realizacji finansowania przez PRF na preferencyjnych warunkach jest umowa o udzielenie subwencji finansowej zawarta z Beneficjentem. Środki otrzymane przez Beneficjenta mogą zostać przeznaczone na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Program zakłada dwa rodzaje wsparcia finansowego w zależności od charakteru podmiotu wnioskującego: Tarczę finansową dla Mikrofirm oraz Tarczę finansową dla małych i średnich przedsiębiorców (MŚP). Różnica pomiędzy wyżej wspomnianymi formami pomocy przejawia się w sposobie obliczania kwoty subwencji oraz jej kwoty maksymalnej.

Warunki programowe Tarczy finansowej dla Mikrofirm i MŚP

Uzyskanie subwencji ze środków PFR dla Mikrofirm i MŚP jest możliwe w przypadku łącznego spełnienia kryteriów podmiotowych i przedmiotowych. Beneficjentem programu może zostać:

• przedsiębiorca zatrudniający co najmniej 1 pracownika oraz nie więcej niż 9 pracowników (nie uwzględniając osoby Beneficjenta będącego osobą fizyczną) oraz którego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza kwoty 2 mln EUR – mikroprzedsiębiorca;
• przedsiębiorca zatrudniający do 249 pracowników (nie uwzględniając osoby Beneficjenta będącego osobą fizyczną) oraz którego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR – MŚP.

w tym należy również zaliczać fundacje, stowarzyszenia o ile spełniają powyższe warunki.

Spełnienie kryteriów Mikrofirmy albo MŚP ustalane jest w oparciu o liczbę pracowników na dzień 31 grudnia 2019 r. Na potrzeby ustalenia statusu Mikrofirmy oraz MŚP, pracownikami są wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę w przeliczeniu na pełne etaty. Pracownicy przebywający na urlopach macierzyńskich, wychowawczych i rodzicielskich nie są uwzględniani. Należy mieć na względzie, iż tarcza finansowa dla Mikrofirm wyłącza możliwość uzyskania dofinansowania przez jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której występuje jedynie właściciel.

Beneficjent wnioskujący o środki z programu musi łącznie spełniać poniższe kryteria dotyczące przedmiotu jego działalności:

• odnotować spadek obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) o co najmniej 25 % w dowolnym miesiącu po dniu 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19;
• spełniać warunek prowadzenia działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2019 r. oraz w dniu składania wniosku;
• nie zalegać z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne na dzień 31 grudnia 2019 lub na dzień złożenia wniosku – skutkiem tego zapisu jest możliwość wnioskowania przez firmę, która zalegała z zapłatą na dzień 31 grudnia 2019 r., ale w dniu złożenia wniosku uregulowała wszystkie zaległości;
• nie prowadzić działalności w zakresie działalności prowadzonej przez instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, firmy inwestycyjne, instytucje pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne i inne przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz podmioty zarządzające aktywami, dostawców usług płatniczych oraz inne instytucje finansowe, a także agencje ratingowe.

Wniosek o udzielenie wsparcia składany jest wyłącznie poprzez system bankowości elektronicznej banku, który bierze udział w programie tarcz finansowych (m.in. Alior Bank, Millennium bank, Bank Pekao, BNP PARIBAS, mBank, ING, Santander, Bank Polski PKO). Pełna lista banków współpracujących z PFR przy realizacji programu jest dostępna na stronie internetowej https://pfr.pl/tarcza.html. Udzielenie wsparcia, modyfikacja zakresu lub odmowa udzielenia nastąpi w oparciu o oświadczenie Beneficjenta zweryfikowane za zgodność z rejestrami publicznymi. Po rozpatrzeniu danych PFR może wydać następujące decyzje:

• decyzję pozytywną uwzględniającą kwotę wnioskowaną przez Beneficjenta;
• decyzję pozytywną w kwocie niższej niż wnioskowana przez Beneficjenta – w pozostałym zakresie, Beneficjent jest uprawniony do złożenia odwołania po wcześniejszym wyjaśnieniu zastrzeżeń wskazanych w informacji o powodach obniżenia kwoty wsparcia;
• decyzję negatywną – uprawnia do ponownego złożenia wniosku po wcześniejszym wyjaśnieniu zastrzeżeń wskazanych w informacji o powodach obniżenia kwoty wsparcia.

Kwota otrzymana z subwencji może zostać wykorzystana wyłącznie na pokrycie kosztów działalności gospodarczej. Z racji iż jest to pojęcie nieostre, należy zaliczyć wydatki stałe i codziennie tj. wynagrodzenia pracowników, koszt zakupów towarów i usług, bieżące koszty obsługi i najmu, należności o charakterze publicznoprawnym, zakup urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Umowa o subwencję finansową każdorazowo będzie mogła określić dodatkowe warunki rozporządzania otrzymaną subwencją.

Tarcza finansowa dla Mikrofirm – wysokość i warunki wsparcia

Program przeznaczony dla mikroprzedsiębiorców nie przewiduje jednego maksymalnego progu subwencji finansowej. Dla każdego Beneficjenta kwota subwencji obliczana jest w sposób indywidualny i zależny od liczby zatrudnionych oraz kwoty bazowej. Wysokość kwoty bazowej jest zależna od spadku przychodów ze sprzedaży danego Beneficjenta. Program przewiduje trzy progi spadku przychodów:

• spadek o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50% – kwota bazowa na zatrudnionego wynosi 12.000,00 zł;
• spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75 % – kwota bazowa na zatrudnionego wynosi 24.000,00 zł;
• spadek o co najmniej 75% aż do 100% – kwota bazowa na zatrudnionego wynosi 36.000,00 zł.

Zgodnie z zasadami programu inaczej niż w przypadku ustalania statusu Mikrofirmy oraz MŚP, za pracowników uznaje się osoby pozostające z Beneficjentem w stosunku pracy i zgłoszone do ubezpieczeń społecznych oraz współpracujące z Beneficjentem niezależnie od formy prawnej (np. umowy cywilnoprawne), które również podlegają zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych przez Beneficjenta. Wyklucza to możliwość uznania za pracownika osób świadczących usługi B2B (business-to-business). Liczbę zatrudnionych ustala się na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o udzielenie subwencji finansowej. Tak określona liczba zatrudnionych nie może być jednak wyższa niż liczba zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2019 r. albo na koniec miesiąca odpowiadającego nazwie miesiąca złożenia wniosku w roku poprzednim.

Przykład: Beneficjent odnotował spadek obrotów gospodarczych o równo 50%. Kwota bazowa na zatrudnionego wynosi 24 tys. zł. Beneficjent zatrudnia 5 osób na podstawie umowy o pracę na pełny etat oraz 3 osoby na ½ etatu. W konsekwencji całkowita wartość subwencji zostanie obliczona jako iloczyn bazowej kwoty subwencji (24 tys. zł) i liczby 6,5, co finalnie przełoży się na subwencję w wysokości 156 tys. zł.

Otrzymana subwencja podlega zwrotowi na następujących zasadach:

1. w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej (również zawieszenia), otwarcia likwidacji lub postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego w ciągu 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji – 100% wartości subwencji;
2. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w każdym czasie przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji:
   1. 25% wartości subwencji bezwarunkowo;
   2. w przypadku utrzymania średniej liczby pracowników w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych w stosunku do stanu zatrudnienia na koniec miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę złożenia wniosku, na poziomie:
      1. wyższym niż 100% – brak dodatkowego zwrotu;
      2. od 50% do 100% – w wysokości dodatkowo od 0% do 50 % kwoty subwencji proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia określonej w § 4 ust. 4 Regulaminu programu;
      3. niższym niż 50% – w wysokości dodatkowo 50% wartości subwencji.

Przykład: Beneficjent który utrzymał co najmniej 100% poziomu zatrudnienia, może zachować 75% całkowitej wartości subwencji. Beneficjent u którego odnotowano spadek zatrudnienia o więcej niż 50%, może zachować 25% całkowitej wartości subwencji.

Kwota subwencji, która podlega zwrotowi jest spłacana w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dacie wypłaty subwencji.

Tarcza finansowa dla MŚP – wysokość i warunki wsparcia

Program przeznaczony dla MŚP w odróżnieniu dla programu przeznaczonego dla Mikrofirm nie warunkuje wysokości maksymalnej kwoty subwencji od liczby zatrudnionych pracowników, a w oparciu o skalę spadku przychodów ze sprzedaży oraz poziomu przychodów ze sprzedaży osiągniętych w 2019 roku. Spadek obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) który wystąpił w związku z wystąpieniem wirusa COVID-19 jest nie tylko warunkiem koniecznym do uzyskania subwencji, jednak również wpływa na jej wysokość. Program przeznaczony dla MŚP przewiduje następujące progi przychodów:

• spadek o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50% – maksymalna kwota subwencji stanowi 4% przychodów w 2019 r.;
• spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75 % – maksymalna kwota subwencji stanowi 6% przychodów w 2019 r.;
• spadek o co najmniej 75% aż do 100% – maksymalna kwota subwencji stanowi 8% przychodów w 2019 r.

Zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującymi w zakresie pomocy państwa dla przedsiębiorców, maksymalna kwota subwencji bezwzględnie nie może przekroczyć kwoty 3.5 mln. złotych.

Otrzymana subwencja podlega zwrotowi na następujących zasadach:

1. w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej (również zawieszenia), otwarcia likwidacji lub postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego w ciągu 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji – 100% wartości subwencji;
2. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w każdym czasie przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji:
   1. 25% wartości subwencji bezwarunkowo;
   2. w wysokości dodatkowo do 25% kwoty subwencji pomniejszonej o wykazaną przez Beneficjenta skumulowaną stratę gotówkową na sprzedaży w okresie 12 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca, w którym Beneficjent odnotował stratę po 1 lutego 2020 r. lub od miesiąca, w którym udzielona została subwencja, rozumianej w zależności od formy działalności jako:
      1. dla Beneficjentów prowadzących pełną rachunkowość gotówkową – odzwierciedloną w rachunku wyników stratę na sprzedaży netto z wyłączeniem w szczególności kosztów amortyzacji, rezerw i odpisów lub wyniku z przeszacowania lub sprzedaży aktywów;
      2. dla Beneficjentów rozliczających się na podstawie księgi przychodów i rozchodów – odpowiadająca kwocie wykazanej straty;
      3. dla Beneficjentów rozliczających się na podstawie karty podatkowej lub na ryczałcie – obliczona jako skumulowany spadek przychodów ze sprzedaży;
   3. w przypadku utrzymania średniej liczby pracowników w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę złożenia wniosku w stosunku do średniego stanu zatrudnienia w 2019 r., obliczanego jako średnia z liczby pracowników na dzień 31 grudnia 2019 r., oraz 30 czerwca 2019 r., na poziomie:
      1. wyższym niż 100% – brak dodatkowego zwrotu;
      2. od 50% do 100% – w wysokości dodatkowo od 0% do 25 % kwoty subwencji proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia określonej w § 5 ust. 3 Regulaminu programu;
      3. niższym niż 50% – w wysokości dodatkowo 25% wartości subwencji.

Powyższe warunki podlegają badaniu na koniec 12 miesiąca kalendarzowego, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dniu udzielenia subwencji. Kwota subwencji, która podlega zwrotowi jest spłacana w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego przypadającego po dacie wypłaty subwencji.

Kwestia łączenia różnych form wsparcia otrzymywanego przez przedsiębiorcę ze środków publicznych powinna być za każdym razem oceniana indywidualnie. Pomoc publiczna udzielana w ramach Tarczy Finansowej dla Mikrofirm i MŚP może być kumulowana z pomocą publiczną otrzymywana ze środków unijnych w ramach odrębnych podstaw prawnych (np. Małopolska Tarcza Antykryzysowa). Zasady kumulacji z innymi rodzajami pomocy opisane są szczegółowo na stronie UOKIK.

PFR samodzielnie lub we współpracy z Bankami oraz innymi podmiotami ma prawo prowadzić ewidencję Beneficjentów oraz udzielonego im Finansowania Programowego oraz monitoring udzielania i wykorzystywania Subwencji Finansowych, stosując w tym zakresie standardowe procedury ewidencji, raportowania i kontroli, w tym zwłaszcza przeciwdziałania nadużyciom. PFR może współpracować, w szczególności, w zakresie sprawozdawczości, raportowania lub monitoringu, między innymi z KIR, Bankami, instytucjami finansowymi, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Ministrem Rozwoju, Ministrem Finansów, Krajowym Rejestrem Sądowym i sądami powszechnymi oraz pozyskiwać informacje od tych instytucji i organów w zakresie dopuszczanym na podstawie odpowiednich przepisów prawa.