Zmiana przepisów prawa oświatowego w zakresie odbywania obowiązku szkolnego poza szkołą

Zmiana przepisów prawa oświatowego w zakresie

odbywania obowiązku szkolnego poza szkołą

Do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej wpłynął poselski projekt nowelizujący przepisy ustawy – Prawo oświatowe. Proponowane zmiany istotnie wpływają na dotychczasowy kształt odbywania przez uczniów obowiązku szkolnego poza szkołą (dalej: „Edukacja Domowa”). Kluczową propozycją wnioskodawców projektu jest zniesienie obowiązku uzyskiwania opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej niezbędnej do wniosku o zezwolenie na odbywanie przez ucznia Edukacji Domowej, jak również likwidacja rejonizacji. Przedstawiony projekt wprowadza szereg zmian, które co do zasady powinny ułatwić rodzicom lub opiekunom prawnym wnioskowanie o odbywanie Edukacji Domowej przez ich dzieci.

Co może się zmienić?

Pierwszą kluczową zmianą zaproponowaną przez autorów projektu ustawy jest zniesienie ograniczeń w wyborze szkoły. Aktualny stan prawny nakłada na ucznia obowiązek nauki w szkole znajdującej się w województwie w którym dziecko ma miejsce zamieszkania. Skutkiem takiej regulacji jest pozbawienie możliwości odbywania Edukacji Domowej przez dzieci na stale mieszkające poza granicami Polski. Stosownie do stanowisk społecznych wyrażonych w szczególności przez Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka, aktualne ograniczenia w wyborze szkoły stanowią naruszenie gwarancji równego dostępu do edukacji (art. 70 ust. 3-4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Wychodząc naprzeciw głosom społeczeństwa, autorzy projektu zadecydowali o zniesieniu obowiązku rejonizacji, umożliwiając min. dzieciom odbywanie Edukacji Domowej poza granicami Polski.

Proponowane rozwiązanie wpływa również na wysokość subwencji uzyskiwanych przez placówki oświatowe. Stosownie do znowelizowanych przepisów, kwota przypadająca na ucznia odbywającego Edukacje Domową i zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miałaby wzrosnąć z przelicznika 0,6 do 0,8 podstawowej kwoty subwencji. Zmiany w przepisach o subwencjach oświatowych dotyczą również dzieci odbywających Edukację Domową i zamieszkujących poza granicami. Finansowane mają być egzaminy klasyfikacyjne z języka polskiego, historii i geografii (o ile w przeważającej części dotyczą historii i geografii Polski) oraz koszty administracyjne z nimi związane.

Zmianą powodującą znaczne ułatwienie w trybie uzyskiwania pozwolenia na odbywanie Edukacji Domowej jest proponowane zniesienie obowiązku uzyskania opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Autorzy projektu podnoszą, iż taka forma odbywania obowiązku szkolnego sprawdza się zarówno wśród zdolnych dzieci jak i dzieci dotkniętych pewnymi ograniczeniami. Z tego względu nie jest celowe przeprowadzanie badań, których efektem końcowym jest opinia. Należy również zwrócić uwagę, iż proces wydawania opinii jest czasochłonny, a sama opinia nie ma wpływu na podjęcie decyzji przez dyrektora placówki o odbywaniu Edukacji Domowej (dyrektor może wydać zezwolenie nawet w przypadku negatywnej opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej).

Powyższe zmiany niewątpliwie pozytywnie wpłyną na możliwość odbywania Edukacji Domowej przez uczniów zarówno zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jak również tych uczniów, którzy zamieszkują poza jej granicami.

Skutki wprowadzenia proponowanych zmian

Pragnę jednak wskazać pewne nieścisłości, które w przyszłości mogą spowodować ryzyko błędnego stosowania prawa oraz jej wykładni w głównej mierze ze skutkiem dla placówek oświatowych oraz organów nadzoru. W proponowanych zmianach na próżno jest szukać ustawowej definicji „ucznia zamieszkującego stale poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Brak tejże definicji, rodzi wątpliwości co do jednolitego stosowania i wykładni przepisów. Przykładem ewentualnego problemu może być sytuacja uczniów, którzy wyjeżdżają poza granice Rzeczypospolitej Polskiej jedynie na określony czas.

Wątpliwym rozwiązaniem wydaje się również wprowadzenie finansowania egzaminów klasyfikacyjnych z historii i geografii jedynie w przypadku kiedy w „przeważającej części” dotyczą odpowiednio historii Polski oraz geografii Polski. Powyższe rozwiązanie jest niezrozumiałym działaniem autorów projektów bowiem zakres treści nauczania reguluje podstawa programowa określona w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej.

Celem podsumowania należy jedynie przypomnieć, iż jest to projekt ustawy, który w trakcie drogi legislacyjnej może zostać przeredagowany i w całkowicie odrębnym kształcie trafić na biurko Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.